Metoda Feldenkraisa – klucz do zdrowego ciała i umysłu

Moshe Feldenkrais odkrył związek między wykonywanym świadomie ruchem i samopoczuciem człowieka, między jego świadomością i rozwojem. Opracowana przez niego metoda, oparta na ćwiczeniach ruchowych, umożliwia każdemu rozwój własnego potencjału. Zyskujemy zdrowe, sprawne, nie znające urazów i kontuzji, ciało oraz lepszy wzrok i bogatą wyobraźnię. A wszystko to dzięki poznaniu siebie –  poprzez ruch!

Jesteśmy istotami społecznymi

Na to, jacy jesteśmy, mają wpływ różne czynniki. Podstawą jest dziedzictwo biologiczne – całkowicie od nas niezależne i determinujące to, kim jesteśmy, poprzez formę naszego ciała. Z kolei wychowanie dostosowuje nas do norm społecznych i sprawia, że uczymy się funkcjonować w środowisku, w którym przyszło nam żyć. Jedyne, na co mamy pewien wpływ, to nasz własny rozwój, ale i tu nie mamy zagwarantowanej pełnej swobody, gdyż dwa pozostałe elementy nakładają na nas wyraźne ograniczenia – nie mamy wpływu na cechy biologiczne, a wychowanie jest nam narzucone.

Żyjąc w społeczeństwie, uczymy się, jak wykonywać określone zadania. Nie działamy spontanicznie, w sposób naturalny, lecz uczymy się profesjonalnych metod. „Społeczeństwo generalnie odmawia jednostce prawa do stosowania metod naturalnych, zmuszając ją do uczenia się przyjętego sposobu robienia czegoś, zanim pozwoli jej pracować”. Powstają zasady, reguły i standardy, a zapominamy o intuicji i naturalnym podejściu do danej kwestii. Kiedyś w zasadzie każda kobieta umiała przyjąć poród. Dziś potrzebne jest do tego odpowiednie wykształcenie. Profesjonaliści są bardzo wartościowymi członkami społeczeństwa, ale płacą za swoją pozycję wysoką cenę – „brak im spontaniczności, a ich życie jest pełne trudności w obszarach znajdujących się poza profesjonalną, wyuczoną dziedziną”.  Powinno się żyć zgodnie z własną naturą, odkryć swoje talenty i nie podporządkowywać się obrazowi naszej osoby, stworzonemu przez innych.

Ukryci za maską

To, że nie sposób wieść szczęśliwego, spełnionego życia, jeśli ma się problemy z poczuciem własnej wartości, jest oczywiste. Budowanie obrazu siebie nie jest jednak łatwe. „Sposób, w jaki ktoś trzyma ramiona, głowę, brzuch; jego głos i wyraz twarzy; stabilność i sposób prezentacji – wszystko to opiera się na obrazie siebie. Obraz ten może być okrojony bądź rozdęty, aby dopasować się do maski, przez pryzmat której jej właściciel chciałby być oceniany przez innych”.

Aby przetrwać, musimy opanować strategię życia na pokaz – zakładamy maski, ukazując innym ludziom to, co życzą sobie zobaczyć, zatracając autentyczność.  Co prawda zyskujemy tak ważną dla nas akceptację, ale nie jesteśmy naprawdę szczęśliwi. „W rezultacie wielu ludzi cierpi na różne formy zaburzeń trawienia, wydalania, oddychania i struktury kostnej” pisze M. Feldenkrais. Za brak autentyczności, nieszczerość, zdradę samego siebie płacimy naszym zdrowiem.

Od automatyzmu do samoświadomości

To, że coś wykonujemy, na przykład wstajemy z krzesła, wcale nie oznacza, że świadomie wiemy, na czym polega ten ruch. Wystarczy jednak starannie go przeanalizować i zadać sobie kilka prostych pytań, aby przekonać się, że jesteśmy zupełnie nieświadomi własnego ciała i jego motoryki. „Samowiedza wymaga znacznego wysiłku”, stwierdza Feldenkrais i przytacza znaną bajkę o stonodze, która zmuszona do analizowania tego, co robią jej kolejne nogi, utraciła możliwość chodzenia.

M. Feldenkrais wskazuje bardzo prosty sposób, dzięki któremu stajemy się świadomi samych siebie. Jest to praca z ciałem, oparta na analizie doznań, towarzyszących poruszaniu się, a także odkrywaniu poszczególnych części ciała, których często zupełnie nie jesteśmy świadomi. Ruch staje się podstawą świadomości, a ta wyzwala nas z kręgu szkodliwych nawyków. Zmiana motoryki to konieczny początek, by otworzyć się na zmiany w zakresie myślenia i odczuwania. Samoświadomość to przyszłość człowieka, możliwość zrealizowania swojego potencjału, po którą sięgamy coraz częściej.

12 prostych lekcji

Podstawowe aspekty Metody Feldenkraisa przedstawiono w książce w postaci dwunastu lekcji. Prezentują one obejmujące całe ciało ćwiczenia, które powinno się wykonywać wieczorem, tuż przed zaśnięciem, a rano, po obudzeniu, przypominać sobie i analizować. Lekcje te przynoszą poprawę zdolności i przesuwanie się granic tego, co możliwe dla danego człowieka („zmianę niemożliwego w możliwe, trudnego w łatwe, a łatwego w przyjemne”). Pokazują, jak odzyskać świadomość siebie.

Ukazane w książce ćwiczenia uczą także, jak zmniejszyć wysiłek, wkładany w dany ruch, który nie powinien być wymuszony, lecz płynny i łatwy; to zaś możemy osiągnąć dzięki zwiększeniu naszej wrażliwości i świadomości ciała. Jeśli chcielibyśmy zrealizować to, co jest poza zasięgiem naszych zdolności, dzięki sile woli, wpadniemy w pułapkę – zastosowanie siły może powodować szkody. „Jeśli spróbujemy robić większość rzeczy jedynie siłą, osiągniemy dokładne przeciwieństwo tego, czego potrzebujemy”.  

Świadomość a uważność

Uważność jest konieczna, aby uzyskać jedność uczuć, zmysłów, ruchu i myśli. Dopiero pełna świadomość tego, co robimy, umożliwia nam zrealizowanie naszego potencjału. Osiągamy wyżyny możliwości. Dokonujemy odkryć, stajemy się wynalazcami, zmieniamy świat. Warto zapamiętać słowa: „jeśli wiesz, co robisz, możesz robić to, co chcesz”. Metoda Feldenkraisa uczy, jak wyrazić to w swoim życiu.

M.N.

ŚWIADOMOŚĆ POPRZEZ RUCH 
Wstęp do Metody Feldenkraisa
Moshe Feldenkrais

Książka poświęcona rozwojowi potencjału ludzkiego poprzez ruch, psychologii, teorii nauczania i rozwojowi świadomości. Praktyczna Metoda Feldenkraisa uczy jak uświadomić sobie nasze nawyki ruchowe i odkryć nowe możliwości poruszania się. Prezentowane ćwiczenia  pomagają stworzyć lepsze nawyki cielesne i zakotwiczają człowieka w nowym obszarze świadomości. Mogą korzystać z nich osoby w każdym wieku i z najróżniejszymi dolegliwościami.