„Oblicza lęku” i „Trauma” – od przemocy domowej do terroru politycznego

Ile osób, tyle lęków oraz sposobów radzenia sobie ze stresem wywołanym niespodziewaną, trudną sytuacją. Ilu autorów – tyle perspektyw opisu psychiki uwikłanej w traumę. Z jednej strony możliwość podjęcia decyzji skierowania energii psychicznej na zagadnienia przyszłości i opuszczenie kręgu powtarzających się myśli i emocji; z drugiej – ciążąca konieczność spotkania się z lękiem oraz uwolnienia się spod jego wpływu…

Zarówno pierwsza, jak i druga ścieżka są w którymś momencie niezwykle istotne. Opisane tutaj książki pozwalają zrozumieć, na jakim etapie integracji osobistych i społecznych traum znajduję się w danym momencie oraz podjąć najlepszą dla siebie decyzję.

Judith Herman „TRAUMA. Od przemocy domowej do terroru politycznego”

Judith Herman, amerykańska psychiatra, badaczka i wykładowczyni, autorka prac skupiających się na zrozumieniu i leczeniu przyczyn traumy, w „Traumie” ukazuje konflikt pomiędzy chęcią wyparcia tragicznych wydarzeń a wykrzyczenia ich głośno. Zbyt często sekrety są ukrywane; dopiero ich ujawnienie może rozpocząć proces leczenia, zarówno dla pokrzywdzonych, jak i ich bliskich. To jednak niełatwy proces. Obraz wydarzeń bywa fragmentaryczny i skomplikowany do poskładania, trudno nawet znaleźć słowa, by zacząć o tym mówić.

Autorka, sięgając zarówno do własnych badań, jak i literatury, pokazuje zaskakujące paralele między tragediami prywatnymi i publicznymi. Indywidualne doświadczenia stają się w ten sposób częścią szerszego, politycznego kontekstu. W takim podejściu trauma może być zrozumiana jedynie w odniesieniu do społeczeństwa – proces jej leczenia przebiega więc również podobnymi ścieżkami.

Herman prezentuje główne etapy leczenia, na które składają się zapewnienie bezpieczeństwa, rekonstrukcja traumatycznej historii oraz odbudowa więzi między zdrowiejącą osobą i wspólnotą, do której należy. Ilustruje je opowieściami osób dotkniętych traumatycznymi zdarzeniami i studiami przypadków zaczerpniętymi ze zróżnicowanej literatury. W swojej pracy łączy perspektywę kliniczną i społeczną, nie gubiąc przy tym ani złożoności indywidualnego doświadczenia, ani skali politycznego kontekstu.

Precyzyjnie udokumentowana, wykorzystująca zeznania ofiar, dzienniki więzienne i literaturę, „Trauma” to wstrząsająca praca, owoc dwudziestu lat doświadczeń i pracy badawczej, który odmienia nasze myślenie.

         Fritz Reimann „OBLICZA LĘKU. Skąd się bierze i jak sobie z nim radzić”

Książka słynnego niemieckiego psychoanalityka i psychoterapeuty, to jedno z najbardziej dogłębnych studiów dotyczących lęku. Autor wprowadza nas w świat czterech podstawowych sił psychicznych rządzących ludzkim życiem i wyjaśnia, za jakie elementy naszej osobowości są odpowiedzialne i jakie podstawowe lęki są z nimi związane. Próbuje oswoić nas z lękiem, wskazać konstruktywne sposoby wykorzystania go. Pokazuje, że lęku nie wolno się bać, że trzeba się z nim zmierzyć. Jest to z pewnością cenna pozycja zarówno dla osób zawodowo zajmujących się psychologią, jak i dla wszystkich zainteresowanych zagadnieniem lęku w życiu człowieka.

Reimann zajmuje się szczegółowo różnymi rodzajami lęku, wyróżniając m.in.: lęk przed ofiarowaniem się (i bliskością), lęk przed samorealizacją, lęk przed zmianą oraz lęk przed koniecznością – łącząc je z opisem charakterystycznych dla nich osobowości. Opisuje też charakterystyczne sposoby przeżywania traumy – typowe dla osobowości schizoidalnej, depresyjnej, anankastycznej (obsesyjno-kompulsyjnej) oraz histerycznej.

Akceptując obecność lęku oraz poznając mechanizmy własnych zachowań możemy próbować używać sił jemu przeciwnych: odwagi, ufności, wiedzy, siły, pokory, nadziei, wiary i miłości, które wspierają psychikę w chwilach trudnej konfrontacji. I dzięki nim skuteczniej uwalniać pokłady lęku.