Pięć uniwersalnych potrzeb kobiety w połogu

Bez względu na kulturę, jakiej się przyglądamy, istnieją wyraźne podobieństwa między sposobami opieki nad kobietami w połogu. O ile szczegóły mogą się różnić, to wszystkie kultury respektują pięć uniwersalnych potrzeb kobiet w połogu. Są one następujące:

1) przedłużony okres odpoczynku;

2) pożywne jedzenie;

3) dotyk pełen miłości;

4) obecność mądrych kobiet i duchowego wsparcia;

5) kontakt z naturą.

 

Na całym świecie uznaje się, że matki po porodzie powinny odpoczywać przez okres od dwudziestu do sześćdziesięciu dni. Kobiety są dosłownie odseparowywane od innych, by mogły wypocząć. Dba się o nie, by mogły bez reszty poświęcić się pielęgnacji swoich dzieci. Mamy otaczane są opieką, dzięki czemu mają czas na zharmonizowanie swojego stanu fizycznego, umysłowego i duchowego. Mogą również zająć się integracją przebytego procesu. Zarówno klasyczna medycyna chińska, jak i ajurweda – dwa systemy, w których znalazłam najwięcej wsparcia – określają ten czas jako kluczowy element długofalowego inwestowania w zdrowie kobiety.

W Chinach okres ten nazywa się zuo yuezi, co oznacza „odsiadywanie miesiąca”, a czasem tłumaczone jest jako „odosobnienie”. Słyszałam również, że czas ten określa się mianem „złotego miesiąca”. W Indiach połóg nazywany jest „świętym oknem” i w czasie jego trwania kobieta przeprowadza się z domu, w którym mieszka wraz z mężem, do domu swojej matki, w którym nie ma żadnych obowiązków domowych (wszyscy tam dobrze wiedzą, że jeśli pozwolić kobiecie zostać we własnym domu, nie oprze się ona pokusie sprzątania!). Wietnamki odnoszą się z poszanowaniem do czasu nằmổ, „leżenia w gnieździe”, kiedy to piją specjalne wywary i zupy, a kobiety z rodziny przygotowują im rozgrzany węgiel drzewny do okadzania krocza. W Meksyku i Gwatemali ten czterdziestodniowy odpoczynek, służący uzdrowieniu kobiety i rozwinięciu jej więzi z dzieckiem, nazywany jest la cuarentena.

Według wierzeń ludowych, ten czterdziestodniowy okres ma tak silny potencjał, że kobieta może w czasie jego trwania wyleczyć się z dolegliwości, które dokuczały jej od dziecka. Z drugiej strony, połóg przebyty nieprawidłowo może skutkować pojawieniem się choroby, z którą matka będzie borykać się przez całe życie. Pisałam już wcześniej o tym, że wizyty lekarskie mające miejsce sześć tygodni po porodzie są ukłonem w stronę tradycji, według której czterdziestodniowy czas połogu jest niezwykle istotny. Prócz tych wizyt nie możemy jednak spodziewać się żadnej asysty w okresie między porodem a zakończeniem połogu.

Jedzenie jest fundamentalną potrzebą ludzką i to ono de facto tworzy budulec dla naszego ciała. Co zaś ważniejsze – pokarm jest naszym lekarstwem. Matki w połogu muszą odpowiednio się odżywiać. Powinny przyjmować określone zioła i dania, które pomogą ich ciału oczyścić macicę, usunąć zalegające skrzepy krwi oraz wzmocnić się po ciąży. Pokarm ten wzmaga też produkcję mleka. Kobiety w połogu są bardziej narażone na działanie zimna i wiatru, muszą więc jeść ciepłe posiłki, które dodatkowo, ze względu na użyte w nich przyprawy, będą miały działanie rozgrzewające.

Kobietom w Hong Kongu podaje się specjalne zupy, które nie tylko ułatwiają trawienie, ale również działają zbawiennie na układ krwionośny i energię życiową. W Korei do zup dodaje się różnego rodzaju algi morskie, które są bogatym źródłem minerałów. O ile, w zależności od kultury, potrawy serwowane mamom różnią się między sobą pod względem składników, użytych przypraw itd., o tyle łączy je kilka cech: są rozgrzewające, lekkostrawne, bogate w minerały i kolagen.

 

W czasie porodu i połogu ciało kobiety przechodzi przez ogromne zmiany. Narządy wewnętrzne podczas połogu powracają na swoje miejsce. Poziom płynów ustrojowych reguluje się. Stabilizuje się poziom hormonów. Aby pomóc w tej zmianie, oczyścić limfę i zoptymalizować krążenie, niezbędna jest praca z ciałem, która stanowi niezbywalną część rekonwalescencji matki. Potrzeba ta rozumiana jest doskonale przez kultury Wschodu – tam mamy są wręcz rozpieszczane. W Korei kobiety przez czterdzieści dni po porodzie są codziennie masowane, a masaż ten wspomaga krążenie i prawidłowe rozmieszczenie organów. W Indiach stosowany jest abhyanga – masaż działający zbawiennie na układ krążenia, w którym wykorzystuje się ziołowe oleje skomponowane przez siostry i ciotki kobiety w połogu. W Meksyku matki przeprowadzane są przez ceremonię „zamykania kości”, w której ciasno obwiązana kobieta poddawana jest masażowi, inhalacji ziołowej, katarktycznemu uwolnieniu się od napięć. W tradycji indomalajskiej brzuchy kobiet są ciasno obwiązywane, a zwyczaj ten przeniknął również do Singapuru, Indii, Nepalu, Tajwanu i Hong Kongu. Bez względu na to, z jakiej tradycji ty sama zdecydujesz się czerpać w czasie połogu, do programu pielęgnacji należy koniecznie włączyć przepełniony troską dotyk.

Większość kultur sferę porodu i połogu przypisuje jedynie kobietom. Dzięki temu matki w połogu otoczone są innymi kobietami znajdującymi się w różnych stadiach życia (ciotki, matki, babcie…), które dzięki swojemu doświadczeniu mogą ukoić duszę świeżo upieczonej mamy i podzielić się z nią swoją wiedzą. Trzeba rozwiać wątpliwości w kwestiach praktycznych: jak karmi się piersią, jak dbać o drobne pęknięcia w rejonie krocza, co należy w tym czasie jeść. Ponadto, gdy pojawiają się huśtawki nastrojów, obecność kobiet, które przeżyły kiedyś to samo i mogą podzielić się z tobą swoim doświadczeniem, jest jak balsam dla delikatnej duszy i nadwyrężonych nerwów.

W wielu krajach uznaje się, że zarówno matka, jak i dziecko w okresie po porodzie są szczególnie delikatne – fizycznie i duchowo – i wymagają szczególnej opieki. Zgodnie z tradycją Indian Hopi oraz Majów, kobietami w połogu opiekują się niezamężne panny oraz starsze kobiety, by mamy mogły zapomnieć o codziennych obowiązkach domowych i cały swój czas poświęcały dziecku. Kobiety w Turcji przez czterdzieści dni otaczane są przez rodzinę i bliskich. Chodzi o to, żeby odgonić od dziecka złe duchy i nie dopuszczać obcych do zaglądania mu w oczy – mogłoby to pozbawić malucha kawałka duszy. Kobiety muszą zdać sobie sprawę z tego, że nie są zupełnie same, że mogą się zrelaksować, ponieważ otoczone są innymi kobietami, które w tym delikatnym okresie zajmują się domem, dzieckiem oraz nią samą.

W świecie zaawansowanych technologii, w życiu pędzącym ponad miarę często zapominamy o niezwykle ważnym nauczycielu, który obecny jest w naszym środowisku naturalnym. W przyrodzie nasiona kiełkują, a pąki kwiatów zakwitają – wszystko w swoim czasie. Nie możemy przyspieszyć tych procesów. Możemy jedynie zapewnić im odpowiednie warunki do wzrostu – żyzną glebę, światło słoneczne oraz wodę. Nie możemy zmusić roślin do wzrastania w rytmie innym niż ten podyktowany przez naturę. Podobnie jest w przypadku czwartego trymestru; życie płynie w swoim rytmie – powolnym i świętym. Połączenie ze światem natury pomoże ci doświadczyć piękna i słuszności tych cykli, które nigdzie się nie spieszą.

Nie musisz od razu wybierać się z namiotem na bezludzie, aby poczuć siłę natury. Wystarczą proste rzeczy. Możesz umościć sobie kącik do karmienia na parapecie przy oknie z kojącym widokiem. Obmywaj się ciepłymi naparami ziołowymi tak, jak robią to kobiety w Meksyku, Gwatemali i Brazylii. Rozkoszuj się wielowymiarowymi smakami herbat ziołowych. Nasiąkaj ziemistą energią ziół zawartych w nasiadówkach, naparach i inhalacjach. Zamiast spędzać czas przed migoczącymi ekranami, wyjdź na zewnątrz i chłoń, napawaj się uczuciami dostarczanymi ci przez żywioły. Pozwól sobie oddychać pełną piersią. Poczuj powietrze wpływające do twojego ciała, zbadaj ścieżkę, jaką przemierza, a następnie z pełną świadomością wypuść je na zewnątrz. To wszystko to bardzo łatwe sposoby na ponowne zjednoczenie się z siłami natury i otaczającą cię energią życiową.

W miejscach, w których nie stworzono żadnego protokołu postępowania w czasie połogu, kobiety muszą same zadbać o stworzenie własnej oazy, w której będą mogły wypoczywać i odzyskiwać siły. Na początku może nas zdziwić, ile wsparcia potrzebujemy, czasem – zwłaszcza wtedy, gdy spojrzymy na zachodni ideał superkobiety – może nam się to wydać wręcz niedorzeczne. Od kobiet wymaga się tego, by zaraz po urodzeniu wróciły do pracy. Prawda jest jednak taka, że matka w połogu sama potrzebuje matkowania – dzięki temu będzie mogła lepiej nauczyć się swojej roli względem dziecka.

Fragment książki Kimberly Ann Johnson „CZWARTY TRYMESTR ciąży. Jak dbać o siebie po porodzie”.