Psychologia przyszłości Grofa - od kryzysu do transformacji

Jednym z tematów książki Stanislava Grofa „PSYCHOLOGIA PRZYSZŁOŚCI. Wnioski ze współczesnych badań nad świadomością” jest duchowe przesilenie – pojmowanie i wspieranie kryzysu transformacji. Kryzys rozumiany jest w nim zgodnie z chińskim ideogramem – oznacza zarówno „niebezpieczeństwo”, jak i „możliwość”.

Autor jako psychiatra doświadczał w ramach eksperymentu naukowego wpływu środków psychodelicznych. Następnie przez wiele lat sam prowadził badania z użyciem środków psychoaktywnych, a gdy zostały zakazane, opracował wraz żoną Christine metodę oddychania holotropowego – terapii i autoeksploracji bez udziału psychodelików.

Określenie „duchowe przesilenie”, które Christina i ja ukuliśmy dla nazwania niektórych stanów psychotycznych, nawiązuje do ich pozytywnego potencjału. Jest to gra słów sugerująca kryzys, lecz jednocześnie możliwość wyłonienia i wzniesienia się na wyższy poziom psychologicznego funkcjonowania oraz duchowej świadomości – pisze Grof. Jego „Psychologię przyszłości” uznać można za pomost między tradycyjną psychologią a naukami o świadomości i duchowości.

Korzyści wynikające z duchowego kryzysu

Wiele zaburzeń, które obecnie są diagnozowane jako psychotyczne i leczone przy pomocy tłumiących środków medycznych, to w istocie trudne etapy radykalnej transformacji osobowości i duchowego otwarcia. Jeśli są one właściwie rozumiane i wspierane, mogą prowadzić do emocjonalnego i psychosomatycznego uzdrowienia, uderzających zmian psychologicznych i rozwoju świadomości.

Epizody o takiej naturze można odnaleźć w życiu szamanów, joginów, mistyków i świętych. Literatura mistyczna całego świata opisuje te kryzysy jako cenne drogowskazy na duchowej ścieżce i potwierdza ich uzdrawiający i transformacyjny potencjał. W podobny sposób podchodzi do nich Grof, wyliczając korzyści dobrze zintegrowanego kryzysu:

Wśród korzyści wynikających z duchowych kryzysów, których naturalny bieg nie jest zakłócony, można wymienić: poprawę stanu psychosomatycznego, wzmożony entuzjazm, przyjęcie bardziej satysfakcjonującej strategii życiowej i poszerzony światopogląd uwzględniający duchowy wymiar istnienia. Udane dopełnienie i integracja tych epizodów pociągają za sobą także zauważalne zmniejszenie poziomu agresji, wzrost tolerancji rasowej, politycznej i religijnej, rozwinięcie świadomości ekologicznej i wywołanie głębokich zmian w hierarchii wartości i priorytetów życiowych. Nie jest przesadą stwierdzenie, że udane dopełnienie i integracja duchowego kryzysu mogą wznieść jednostkę na wyższy poziom rozwoju świadomości.

Czynniki wyzwalające duchowe przesilenie

Zanim jednak możliwe będzie upragnione wzniesienie oraz uwolnienie potencjału kryzysowej sytuacji, potrzebne jest właściwe rozpoznanie natury duchowego przesilenia oraz dotarcie do jego przyczyn.

W wielu przypadkach możliwe jest rozpoznanie sytuacji aktywujących kryzys psychoduchowy. Może to być czynnik przede wszystkim fizyczny, taki jak choroba, wypadek czy operacja. W innych przypadkach gwałtownym czynnikiem wyzwalającym bywa skrajny wysiłek fizyczny lub długotrwałe pozbawienie snu. U kobiet może to być poród, poronienie lub aborcja. Obserwowaliśmy także sytuacje, w których początek procesu zbiegał się z wyjątkowo intensywnym doświadczeniem seksualnym – pisze Grof i dodaje: Nastanie duchowego przesilenie bywa także poprzedzone przez serię życiowych niepowodzeń, utratę pracy lub majątku. U predysponowanych osób momentem krytycznym może być doświadczenie z substancją psychodeliczną lub sesja psychoterapii doświadczeniowej.

W dalszej części tekstu autor tłumaczy, że kluczowym dla odzyskania psychicznej równowagi oraz wzniesienia się na kolejny poziom świadomości nie jest sam proces czy doświadczenie kryzysu, lecz jego poprawna integracja i płynące z niej konkluzje. Zwłaszcza te dotyczące duchowości.

Coraz więcej ludzi zdaje się uświadamiać sobie, że autentyczna duchowość, bazująca na głębokim, osobistym doświadczeniu, stanowi niezwykle ważny wymiar życia. Mając na uwadze wzmagający się światowy kryzys wywołany materialistyczną orientacją zachodniej cywilizacji przemysłowej, staje się oczywiste, że płacimy wysoką cenę za negowanie i odrzucanie duchowości. Wykluczyliśmy ze swojego życia siłę, która odżywia, umacnia i nadaje sens ludzkiemu istnieniu.

Fragmenty książki Stanislava Grofa „Psychologia Przyszłości”.

PSYCHOLOGIA PRZYSZŁOŚCI
Stanislav Grof

Autor jako psychiatra doświadczał w ramach eksperymentu naukowego wpływu środków psychodelicznych. Następnie przez wiele lat sam prowadził badania z użyciem środków psychoaktywnych, a gdy zostały zakazane, opracował wraz żoną Christine metodę oddychania holotropowego – terapii i autoeksploracji bez udziału psychodelików. Udowadnia, że autentyczna duchowość, bazująca na głębokim, osobistym doświadczeniu, stanowi niezwykle ważny wymiar życia i nadaje sens ludzkiemu istnieniu.